Βόνη

Σε απόσταση περίπου 30 χλμ. από την πόλη του Ηρακλείου και 25 χλμ. από το Καστέλι, βρίσκεται ο αγροτικός οικισμός της Βόνης. Οι κάτοικοί του, σύμφωνα με την απογραφή του 2011, ανέρχονται στους 483 και ασχολούνται σήμερα κυρίως με την παραγωγή οινοστάφυλων, σιτηρών, σταφυλιών και λαδιού.

Αν και δεν γνωρίζουμε με ακρίβεια πότε δημιουργήθηκε το χωριό, η αρχαιότερη σωζόμενη αναφορά γι’ αυτό χρονολογείται την εποχή της Ενετοκρατίας και εντοπίζεται σε συμβόλαιο του 1271, στο Χάνδακα, όπου αναγράφεται με το όνομα Voni.

Αργότερα, την περίοδο της Τουρκοκρατίας, απογραφές τις εποχής επιβεβαιώνουν ότι ο οικισμός είχε μικτό πληθυσμό χριστιανών και μουσουλμάνων, με τους τελευταίους να υπερισχύουν αριθμητικά το 19^ο αι., ενώ το 1834, το χωριό κατοικούνταν αποκλειστικά από τούρκικες οικογένειες. Το έντονο μουσουλμανικό στοιχείο, αντανακλάται στο δεύτερο όνομα, Dedeler Küyü (χωριό των Μπεκτασήδων Δερβίσιδων), που είχε λάβει η Βόνη από τους Τούρκους. Το 1647 άλλωστε, απέκτησε το δικό της τεκέ, ο οποίος είχε ιδρυθεί από το Σεΐχη των Μπεκτασήδων Δερβίσιδων, Χορασανί-ζάντε Μεβλανά Ντερβίς Αλίς Ντεντέ, για τις ανάγκες της αδελφότητας. Για λογαριασμό ακόμα του ίδιου Σεΐχη, είχε κτισθεί το 1650 ο τεκές των Μπεκτασίδων στους Αμπελοκήπους Ηρακλείου, που σώζεται μέχρι σήμερα. Σύμφωνα μάλιστα με αφιερωτήριο έγγραφο του Χουσεϊν Πασά, όλα τα έσοδα του οικισμού είχαν αφιερωθεί στη συντήρηση του κτιρίου αυτού.

Σήμερα, η Βόνη είναι περισσότερο γνωστή για τη μονή της Αγίας Μαρίνας, ένα από τα σημαντικότερα προσκυνήματα στην Ελλάδα. Αξίζει να την επισκεφθείτε στις 17 Ιουλίου, την ημέρα που τιμάται η μνήμη της και συρρέει στο μοναστήρι πολύ μεγάλο πλήθος πιστών απ’ όλο το νησί, έξω από το οποίο διεξάγεται και μεγάλη εμποροπανήγυρη.